AA
İran’ın desteklediği Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’de İsrail ile bağlantılı ticari gemilere yönelik başlattığı saldırıların etkisi günümüze kadar sürdü.
Saldırılar sonrasında Kızıldeniz’de konteyner geçişleri, küresel ticareti aksatacak oranda azaldı.
Kızıldeniz’den konteyner geçişleri bu yılın ilk çeyreğinde yarıdan fazla azalırken, sıvılaştırılmış (LNG) gemi geçişleri de durma noktasına geldi.
“Uzayan seyahat sürelerinin deniz ticareti için risk oluşturuyor”
Uzmanlar, bölgedeki gerilimin konteyner piyasasına ilişkin öngörüleri tamamen değiştirdiğini ve uzayan seyahat sürelerinin deniz ticareti için önemli bir risk oluşturduğunu belirtiyor.
Gemilerin rotaları Kızıldeniz’den Ümit Burnu’na kaydı
Gemicilik şirketlerinin rotalarını Kızıldeniz’den Ümit Burnu’na kaydırması veya askıya alması nedeniyle, Kızıldeniz’deki gemi trafiğinde sert düşüşler görülüyor.
Gemi geçişleri yüzde 55,6 azaldı
MarineTraffic’e göre, Kızıldeniz’de geçen yılın ilk çeyreğinde 7 bin 804 olan konteyner gemi geçişleri, bu yılın aynı döneminde 3 bin 464’e geriledi ve yüzde 55,6 azaldı.
LNG gemi geçişleri yüzde 84,3 düştü
Sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) gemi geçişleri ise bu dönemde yüzde 84,3 düştü ve Kızıldeniz’de LNG ticareti durma noktasına geldi.
Bölgeden kuru yük gemi geçişleri yüzde 20,8 ve yaş yük gemi geçişleri yüzde 21,6 azalırken, LPG gemi geçişleri yüzde 12, Ro-Ro geçişleri yüzde 46 ve karışık kuru yük gemi geçişleri yüzde 11,8 geriledi.
Navlun fiyatlarında ilk çeyrekte keskin yükseliş
Kızıldeniz’deki gerilimin artması ve gemilerin yönünü Ümit Burnu’na çevirmesiyle, ticaret rotaları uzadı ve bu durum navlun maliyetlerine de artış olarak yansıdı.
Baltık ve Uluslararası Denizcilik Konseyi (BIMCO) Baş Analisti Niels Rasmussen, Baltık Kuru Yük Endeksine göre navlun fiyatlarının bu yılın ilk çeyreğinde 2023’ün aynı dönemine göre Çin-Avrupa hattında yüzde 39, Çin-Akdeniz hattında yüzde 30 yükseldiğini ve Çin-ABD Doğu Kıyısı hattında yüzde 1 azaldığını söyledi.
Baltık Kuru Yük Endeksinin bu dönemde yüzde 84 arttığı bilgisini paylaşan Rasmussen, Baltık Temiz Tanker Endeksinin de yüzde 18 yükseldiğini bildirdi.
Rasmussen, Baltık Kirli Tanker Endeksinin ise ilk çeyrekte 2023’ün aynı dönemine göre yüzde 8 düştüğünü belirtti.
Ümit Burnu kullanılıyor
Tüm gemi türlerinin Kızıldeniz’den kaçındığını ve Süveyş Kanalı’ndan geçişi durdurarak daha uzun bir rota olan Ümit Burnu’nu kullandığını ifade eden Rasmussen, şu verileri paylaştı:
Ocak 2024’te Süveyş Kanalı’ndan haftalık ortalama geçişler ton cinsinden ölçüldüğünde Ocak 2023’e göre yüzde 38 daha düşüktü. Mart 2024’te geçişler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 51 daha düşüktü. Martta Süveyş Kanalı’ndan geçişler, kuru yük gemileri için 2023’ün aynı ayına göre yüzde 39, ürün tankerleri için yüzde 48 ve konteyner gemileri için yüzde 85 azaldı.
“Gemiler daha hızlı seyahat etmek zorunda kalabilir”
Niels Rasmussen, Kızıldeniz’deki gerilimden önce talebin oldukça düşük olduğunu ve birçok yeni gemi teslim edildiği için konteyner talebindeki artışın karşılanmasında aksaklık yaşanmadığını söyledi.
Konteyner piyasası ile karşılaştırıldığında, normalde Süveyş Kanalı’ndan geçen kuru yük ve tanker gemilerinin payının oldukça düşük olduğunu anımsatan Rasmussen, şöyle konuştu:
Bölgedeki gerilim nedeniyle gemilerin rotalarını Ümit Burnu’na çevirmesi, konteyner piyasasına ilişkin öngörüleri tamamen değiştirdi. Saldırılardan önce, 2024 için beklenti, arz-talep dengesi ve navlun fiyatlarının daha da zayıflayacağı yönündeydi. Ancak bunun yerine talep arttı ve daha uzun sefer mesafeleri nedeniyle arz-talep dengesi önemli ölçüde sıkılaştı.
Yaşanan sorunlar Türkiye için de geçerli
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) Ticaret Lojistiği Birimi Başkanı Jan Hoffmann da dış ticaret bakımından Süveyş Kanalı’na en fazla bağımlı olan ülkelerin Sudan, Yemen, Cibuti, Suudi Arabistan ve Seyşeller olduğunu belirterek, şu ifadeleri kullandı:
Bu ülkeler, dış ticaret hacimlerinin 5’te biri ila 3’te biri arasında Süveyş Kanalı’na bağımlı ve bu ülkeler için ticaret maliyetleri artış gösterdi. Mısır da Süveyş transit gelirini kaybettiği ve aktarma limanları artık nakliye yollarının kavşağında olmadığı için olumsuz etkilendi. Aynı şekilde, Türkiye de dahil olmak üzere Doğu Akdeniz’deki tüm ülkeler, gemiler artık Süveyş Kanalı’ndan geçmeyip Güney Afrika ve Cebelitarık Boğazı’ndan geçmek zorunda kaldıkları için kendilerini birdenbire Asya’dan gelen tüm ticaret için bir çıkmazda buldu ve bu da maliyetleri artırdı.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
News
